ĐỀ CƯƠNG CHI TIẾT HỌC PHẦN

1. Học phần: VẤN ĐỀ CẢI CÁCH DUY TÂN ĐẦU THẾ KỈ XX

Mã học phần: 81080

2. Số tín chỉ:   02                  Số tiết:   30 (Lí thuyết: 30)

3. Mục tiêu của học phần:

Cung cấp kiến thức và phương pháp nghiên cứu để giúp sinh viên nắm được những kiến thức tổng quát về lịch sử thế giới và Việt Nam thời cận đại. Từ đó đi sâu tìm hiểu những đặc điểm, tính chất của Phong trào duy tân ở một số nước phương Đông và đặc biệt là Việt Nam trong đầu thế kỉ XX.

4. Chương trình chi tiết:

CHƯƠNG 1: KHÁI QUÁT PHONG TRÀO CẢI CÁCH ĐẦU THẾ KỈ XIX

1. Tình hình thế giới cuối thế kỉ XIX

1.1. Cách nước thực dân phương Tây xâm lược thuộc địa

1.2. Xu hướng cải cách xã hội và canh tân đất nước

2. Một số cuộc cải cách tiêu biểu trên thế giới

2.1. Cải cách Minh Trị ở Nhật Bản (1868)

2.2. Phong trào Duy tân ở Trung Quốc

2.3. Cải cách của vua Rama V và Rama VI ở Xiêm cuối thế kỉ XIX, đầu thế kỉ XX

2.4. Một số đặc điểm, tính chất của các phong trào cải cách

CHƯƠNG 2: PHONG TRÀO DUY TÂN CUỐI THẾ KỈ XIX Ở VIỆT NAM

1. Tình hình Việt Nam cuối thế kỉ XIX

1.1. Triều Nguyễn khủng hoảng và suy vong

1.2. Âm mưu xâm lược Việt Nam của thực dân Pháp

2. Một số đề nghị cải cách tiêu biểu

2.1. Đề nghị cải cách của Nguyễn Trường Tộ

2.2. Đề nghị cải cách của Phạm Phú Thứ, Đinh Văn Điền, Nguyễn Lộ Trạch

2.3. Đề nghị cải cách, mở cửa của Nha Thương Bạc và Nguyễn Huy Tế

2.4. Một số đánh giá, kết luận

CHƯƠNG 3: PHONG TRÀO CẢI CÁCH ĐẦU THẾ KỈ XX Ở VIỆT NAM

1. Trào lưu cách mạng dân tộc chủ nghĩa

2. Phong trào Đông Du của Phan Bội Châu

3. Phong trào Đông Kinh Nghĩa thục

4. Phong trào Duy tân của Phan Chu Trinh ở Trung Kì

5. Phong trào Minh tân ở Nam Kì

6. Một số kết luận khái quát

5. Tài liệu học tập

1. Mác, Ăngghen (1982), Tuyển tập, tập 2, Nxb Sự Thật, Hà Nội.

2. Vũ Dương Ninh, Nguyễn Văn Hồng (1998), Lịch sử thế giới cận đại, Nxb Giáo dục, Hà Nội.

3. Đại học Quốc gia Hà Nội (1995), Lịch sử Nhật Bản, Nxb VH-TT, Hà Nội.

4. Văn Tạo (2006), Mười cuộc cải cách lớn trong lịch sử Việt Nam, Nxb ĐHSP, Hà Nội.

5. GS. Trần Văn Giàu (2010), Sự phát triển của tư tưởng ở Việt Nam từ thế kỉ XIX đến cách mạng tháng Tám, tập 3 (Thành công của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh), Nxb Tổng hợp Tp. Hồ Chí Minh.

6. Đinh Xuân Lâm (Chủ biên) (1998), Đại cương lịch sử Việt Nam, Nxb GD, Hà Nội.

7. Trương Bá Cần (1988), Nguyễn Trường Tộ: con người và di thảo, Nxb Tổng hợp, Tp. Hồ Chí Minh.

8. Đỗ Bang và các tác giả khác (1999), Tư tưởng canh tân đất nước dưới triều Nguyễn, Nxb Thuận Hóa, Thừa Thiên Huế.

9. Huỳnh Lý (1993), Phan Châu Trinh: thân thế và sự nghiệp, Nxb Đà Nẵng.

10. Bùi Thị Tân – Vũ Huy Phúc (1998), Kinh tế thủ công nghiệp và phát triển công nghệ Việt Nam dưới triều Nguyễn, Nxb Thuận Hóa, Thừa Thiên Huế.

11. Phan Bội Châu (1973), Phan Bội Châu niên biểu (Hồi kí của Phan Bội Châu), Nhóm nghiên cứu sử địa xuất bản, Sài Gòn.

12. Hải Ngọc – Thái Nhân Hòa (1998), Phạm Phú Thứ với tư tưởng canh tân đất nước, Nxb Trẻ, Tp. Hồ Chí Minh.

13. Chương Thâu (1997), Đông Kinh Nghĩa thục và phong trào cải cách văn hóa đầu thế kỉ XX, Nxb Văn hóa thông tin, Hà Nội.

14. Vĩnh Sính (1991), Nhật Bản thời cận đại, Nxb Tổng hợp, Tp.HCM.

15. Trương Hữu Quýnh – Đỗ Bang (Chủ biên) (1997), Tình hình ruộng đất nông nghiệp và đời sống nông dân dưới triều Nguyễn, Nxb Thuận Hóa, Thừa Thiên Huế.

16. Nguyễn Đức Hòa (2007), “Những cống hiến của Gilbert Trần Chánh Chiếu”, Phong trào Đông du ở miền Nam, Nxb Văn hóa Sài Gòn, Tp. Hồ Chí Minh.

6. Cách đánh giá học phần

7.1. Hình thức thi học phần: thi viết hoặc vấn đáp

7.2. Các điểm bộ phận và hệ số:

+ Điểm chuyên cần                                      : 0,1

+ Điểm thảo luận, chuyên đề                     : 0,2

+ Điểm kiểm tra giữa kì                               : 0,2

+ Điểm thi kết thúc học phần                     : 0,5

7.3. Cách đánh giá: Điểm học phần là điểm trung bình của các điểm bộ phận

Ghi chú: Đề cương này đã được Hiệu trưởng Trường Đại học Sài Gòn phê duyệt.